Rak piersi
Rak piersi jest nie tylko jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych wśród kobiet w Polsce, ale również na świecie. Największą zachorowalność notuje się w przedziale 55-65 lat, natomiast u kobiet młodszych jest ona znacznie mniejsza. W przypadku mężczyzn rak piersi występuje niezwykle rzadko, jednakże największa ilość zachorowań widoczna jest po 70. roku życia. Rak piersi jest nowotworem złośliwym, który powstaje z komórek gruczołu piersiowego i rozwija się miejscowo, a następnie daje przerzuty na węzły chłonne i narządy zewnętrze. Na całym świecie rocznie rozpoznaje się 1,5 miliona przypadków raka piersi, z czego ponad 400 tysięcy umiera właśnie z tego powodu. Raka piersi uważa się za najczęściej występujący nowotwór u mieszkanek krajów wysoko cywilizowanych, m.in. USA, Kanady czy krajów Europy Zachodniej.
Przyczyny raka piersi
Na powstanie raka piersi mogą mieć wpływ czynniki, m.in. hormonalne, genetyczne czy środowiskowe. Do naukowo poznanych czynników związanych z rozwojem raka piersi należą:
- płeć;
- wiek — znaczny wzrost zachorowalności widoczny jest po 35. roku życia, a szczyt zachorowań występuje pomiędzy 50. a 70. rokiem życia;
- czynniki genetyczne — występowanie raka piersi w rodzinie (szczególnie u matki lub siostry) sprawia, że kobieta znajduje się w wysokiej grupie ryzyka;
- czynniki hormonalno-egzogenne — występowanie raka piersi ma związek z przyjmowaniem hormonalnych tabletek antykoncepcyjnych (zawierających zarówno progesteron, jak i estrogeny). Ryzyko raka piersi pojawia się również u kobiet, które w okresie przekwitania stosują hormonoterapię zastępczą;
- czynniki hormonalno-endogenne — zwiększone ryzyko wystąpienia raka piersi mają kobiety, u których pierwsza miesiączka wystąpiła wcześnie, a także u kobiet, u których pierwsza ciąża miała miejsce po 30. roku życia;
- choroby piersi — ryzyko wzrasta w przypadku stwierdzenia w piersiach zmian rozrostowych, m.in. LCIS czy hiperplazji atypowej.
Objawy raka piersi
Kliniczne objawy raka piersi są zależne przede wszystkim od etapu jego zaawansowania. W początkowym stadium rak piersi przebiega bezobjawowo i zazwyczaj rozpoznawany jest przypadkowo przez guzek w piersi, który jest wyczuwalny podczas dotyku. W ostatnich latach dużą popularnością cieszą się badania obrazowe piersi, a także samodzielne badanie piersi, dzięki którym możliwe jest wykrycie raka w stadium przedobjawowym. W większości przypadków pierwszym objawem jest niebolesny guz, każde kolejne niepokojące objawy mogą wskazywać na rozwój choroby. W miarę rozrostu guza pojawiają się kolejne symptomy, do których należy jednostronny wyciek z brodawki, zaczerwienienie lub przebarwienie skóry, jej zgrubienie, tzw. skórka pomarańczowa, naciągnięcie skóry lub brodawki sutkowej, a także asymetria sutków. Rozwijającemu się rakowi towarzyszy również powiększenie pachwinowych węzłów chłonnych. Rak piersi zazwyczaj rozpoznawalny jest w stadium uogólnienia, gdy występują już przerzuty na kości, mózg, wątrobę i płuca.
Diagnostyka raka piersi
Diagnostyka nowotworów piersi opiera się przede wszystkim na badaniu ultrasonograficznym, mammografii diagnostycznej, a w niektórych przypadkach na wykorzystaniu rezonansu magnetycznego. Na czym polegają poszczególne metody diagnostyczne raka piersi:
- Mammografia diagnostyczna jest jedną z podstawowych metod obrazowania piersi, ponieważ pozwala na wykrycie zmiany o średnicy zaledwie kilku milimetrów, a także umożliwia ocenę lokalizacji zmiany czy nawet wykonanie biopsji.
- Badanie ultrasonograficzne (USG) charakteryzuje się mniejszą czułością, jednakże jest to metoda, którą wykonuje się najczęściej u kobiet młodych, które chcą sprawdzić, czy w piersiach nie rozwija się choroba. Ultrasonografia to również doskonałe rozwiązanie dla kobiet w ciąży, ponieważ jest dla nich całkowicie bezpieczna.
- Rezonans magnetyczny (MRI) jest techniką z wysoką czułością oraz swoistością i w praktyce wykorzystywana jest do diagnostyki zmian niejednoznacznych, oraz wymagających pogłębionej diagnostyki.
- Elastografia jest nowoczesną metodą badania ultrasonograficznego, która polega na ocenie twardości guza zlokalizowanego w piersi.
- Biopsja cienkoigłowa i gruboigłowa są jednymi z podstawowych badań, które stwierdzają obecność nowotworu złośliwego, a także pozwalają ocenić czynniki prognostyczne i wybrać najskuteczniejsze sposoby leczenia.
Leczenie raka piersi
Im wcześniej wykryjemy guzka, tym szybciej istnieje możliwość rozpoczęcia leczenia, dlatego tak ważne jest zachowanie przez kobiety czujności onkologicznej, która polega na zaznajomieniu się z objawami raka piersi, a także z przestrzeganiem profilaktyki, czyli samobadaniem piersi czy wykonywaniem mammografii. Jeżeli zauważmy u siebie niepokojące symptomy wskazujące na raka piersi, jak najszybciej należy zgłosić się do lekarza onkologa na konsultację onkologiczną. W przypadku radykalnego leczenia wczesnego stadium raka piersi stosuje się chirurgię onkologiczną, radioterapię, chemioterapię lub hormonoterapię. Podstawą do ustalenia właściwej drogi leczenia raka piersi są wyniki badania histopatologicznego. Rokowania przy nowotworze piersi zależą przede wszystkim od stadium zaawansowania choroby.