Konsultacja
Chirurga onkologicznego
Czym jest nowotwór złośliwy?
Nowotwór złośliwy, potocznie nazywany "rakiem", to jedna z najgroźniejszych, a zarazem najczęstszych współczesnych chorób cywilizacyjnych. Chociaż nowotwory znane są od czasów starożytnych, to jednak dopiero wspólcześnie stały się one prawdziwą plagą, która związana jest przede wszystkim z wydłużającym się czasem życia ludzi. Proces nowotworowy jest wynikiem mutacji genowych, które prowadzą do przekształcenia prawidłowych komórek organizmu w patologiczne komórki nowotworowe, które posiadają zdolność do niekontrolowanego namnażania. Jeszcze w XX wieku nowotwór uważany był za chorobę nieuleczalną, a jedyną metodą leczenia była rozległa operacja chirurgiczna polegająca na wycięciu chorej tkanki. Dynamiczny rozwój dziedzin medycyny zajmujących się leczeniem nowotworów, przyczynił się do istotnej poprawy wyników leczenia chorób onkologicznych w ostatnich latach, co nie zmienia faktu, że nowotwory złośliwe to nadal jedna z najczęstszych przyczyn zgonów zarówno w naszym kraju jak i na całym świecie.
Nowotwór a rak, czym różnią się te pojęcia?
Terminu rak i nowotwór używamy zazwyczaj zamiennie, traktowane są one jako synonimy, jednakże nie każdy nowotwór może okazać się rakiem (z kolei każdy rak jest nowotworem), ponieważ nowotwory można podzielić na złośliwe (potocznie określane słowem „rak”) i łagodne. Nowotwór złośliwy, różni się od nowotworu łagodnego niezłośliwego niekontrolowanym wzrostem i zdolnością tworzenia zmian wtórnych określanych mianem przerzutów, umiejscowionych w innych narządach organizmu. Nowotwór złośliwy za pomocą układu krwionośnego i chłonnego może rozprzestrzeniać się do innych narządów, mnożyć się w nich i za sprawą niepohamowanego wzrostu rozszerzać swój zasięg do innych części ciała, w efekcie powodując ich uszkodzenie. Nowotwór łagodny w przeciwieństwie do zmian złośliwych, rozwija się jedynie miejscowo i nie posiada zdolności rozprzestrzeniania się do innych części ciała. Warto wiedzieć, że niektóre zmiany łagodne mogą być stanem poprzedzającym powstanie nowotworu złośliwego, dlatego tak istotna jest wczesna diagnostyka zmian podejrzanych o charakter nowotworowy. Wszystkie niejednoznaczne zmiany, po usunięciu lub biopsji (pobraniu fragmentu podejrzanej zmiany),powinny zostać poddane ocenie histopatologicznej przez wykwalifikowanego patomorfologa.
Jak rozwija się nowotwór złośliwy?
Etymologia słowa nowotwór sugeruje naturę procesu nowotworowego. Nowotwór nie jest ciałem obcym, lecz pod wpływem mutacji genowych, powstaje na skutek przekształcania się komórek zdrowych w patologiczne komórki nowotworowe. Proces przekształcania komórek zdrowych w komórki rakowe określamy terminem kancerogenezy. W przeciwieństwie do komórek zdrowych, podlegających mechanizmom kontroli ze strony organizmu, komórki nowotworowe posiadają zdolność niekontrolowanego wzrostu i wymykają się wspomnianym wcześniej mechanizmom. Poprzez niepohamowane namnażanie, komórki nowotworu sukcesywnie zajmują kolejne obszary ludzkiego organizmu (zmiany wtórne określane mianem przerzutów), co w efekcie może prowadzić do niewydolności wielonarządowej i śmierci.
Jak organizm reaguje na nowotwór?
Zazwyczaj w pierwszej fazie choroby rak nie powoduje charakterystycznych objawów. Problem polega na tym, że nowotwory złośliwe najczęściej są rozpoznawane kiedy powodują objawy kliniczne związane z zaawansowaniem miejscowym lub w stadium uogólnienia (kiedy nowotwór szerzy się do innych narządów). Możliwości leczenia choroby nowotworowej są największe na początkowym etapie jej rozwoju. Im proces nowotworowy jest bardziej zaawansowany, tym możliwości podjęcia skutecznej terapii i wyleczenia są mniejsze.
