Czynniki ryzyka czerniaka:

• nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV — dotyczy to zarówno ekspozycji na słońce, jak również opalania w solarium,
• nadmierna ekspozycja na słońce, która poskutkowała słonecznymi oparzeniami — mogła ona mieć miejsce również w dzieciństwie,
• biała skóra, blond włosy, a także wysoka skłonność do oparzeń słonecznych,
• wiek i płeć — ryzyko zachorowania jest większe u kobiet i wzrasta wraz z wiekiem,
• powtórne zachorowanie — czerniak może pojawić się u osób, które wcześniej na niego chorowały,
• czynniki genetyczne — jeżeli czerniak występował u osób blisko spokrewnionych, istnieje spore ryzyko zachorowania,
• obecność znamion wrodzonych,
• obecność znamion mnogich,
• immunopresja.

Objawy czerniaka

Im wcześniej wykryjemy czerniaka, tym większe są szanse na całkowite wyzdrowienie. Warto wiedzieć, że czerniak może powstać na skórze ze znamionami skórnymi, jak i na skórze niezmienionej. Czerniak o grubości poniżej 1 mm bardzo często wykrywany jest podczas badania lekarskiego. Podczas regularnych badań lekarskich bardzo ważne jest przebadanie całej skóry, dzięki czemu będzie można szybko wykryć nieprawidłowości. Jakie są najczęstsze objawy czerniaka? Przede wszystkim świąd i zaczerwienienie miejsca, w którym rozwija się nowotwór. Często pojawia się owrzodzenie i występuje krwawienie. Objawami, które powinny zaniepokoić, jest zmiana kształtu zmiany, asymetria wzrostu, a także pojawiająca się wokół znamienia obwódka, która sprawia wrażenie, że się unosi.

Diagnostyka czerniaka

Podstawową metodą rozpoznania wczesnego stadium czerniaka jest badanie mikroskopowe wycinka skóry, które wykonywane jest według algorytmu ABCDE.

• A od Assymetry, czyli asymetria — jeżeli obie połówki znamienia nie są sobie równe, oznacza to, że zmiana jest nowotworowa, ponieważ zmiany łagodne zwykle są okrągłe i owalne.
• B od Border, czyli granice — we wczesnym stadium czerniaka zazwyczaj są nierówne i lekko pofalowane.
• C od Color, czyli kolor — niepokojąca może okazać się nierównomierna barwa łącząca odcienie brązu, beżu i czerni.
• D od Diameter, czyli średnica — zazwyczaj czerniaki są większe niż 6 mm.
• E od Evolving, czyli ewolucja zmian skórnych — uwagę powinna przykuć zmiana, która zmienia swój kolor, kształt oraz wielkość i wraz z nią pojawiają się alarmujące objawy.

Podstawową metodą diagnostyczną czerniaka będzie badanie histopatologiczne. Rozpoznanie czerniaka musi być potwierdzone również badaniem cytologicznym (wymaz pobrany z owrzodzenia). Dodatkowe badania obejmują również podstawowe badania krwi, a więc morfologię, próby wątrobowe, badanie rentgenowskie klatki piersiowej oraz badanie ultrasonograficzne.

Leczenie czerniaka

W przypadku potwierdzenia złośliwego nowotworu skóry, jakim jest czerniak, następuje leczenie radykalne polegające na wycięciu blizn z odpowiednim marginesem tkanek zdrowych. Jeżeli stwierdzono odległe przerzuty stosuje się limfadenektomię regionalną oraz leczenie uzupełniające, m.in. chemioterapię, radioterapię czy immunoterapię.